بررسی صلح عمری و تاثیر آن بر روابطِ اشخاص در نظام حقوقی ایران

همه چیز دربااره صلح عمری

صلح که در لغت به معنی سازش و آشتی بوده، به طور کلی انواع صلح، دارای دو کاربرد اصلی می باشند: در مورد اول، صلح، زمانی به کار می رود که دو نفر برای اختلافی که دارند با هم قرارداد صلح می بندند و از طریق آن با یکدیگر آشتی و سازش نموده و یا بابت اختلاف احتمالی که ممکن است در آینده رخ بدهد ، با هم به توافق می رسند . در مورد دوم، افراد به جای انعقاد سایر انواع قرارداد، از عقد صلح که دارای آثار ویژه ای همچون مالیات کم بوده، استفاده می نمایند.

یکی از اقسام صلح، در کاربرد دوم، صلح عمری می باشد. در پاسخ به این سوال که قرارداد صلح عمری چیست؟ باید گفت، قراردادی است که طی آن، مالک یک ملک، مالکیت ملک خود را از طریق قراردادی به نام صلح به شخص دیگری منتقل می نماید؛ با این شرط که: اولا مصالح، تا زمانی که زنده است، مالک منافع ملک متعلق به خود او بوده؛ ثانیا، بعد از فوت مالک، صلح کامل شده و متصالح علاوه بر عین، مالک منافع مال نیز شده و بتواند از آن استفاده کند.

با توجه به اهمیت صلح عمری و مزایای متعدد آن ، در این مقاله ابتدا به این سوال پاسخ می دهیم که قرارداد صلح عمری چیست؟ سپس، به معرفی مزایای صلح عمری پرداخته و در پایان، مدارک لازم برای صلح عمری را توضیح خواهیم داد.

یکی از محدودیت هایی که در رابطه با وصیت وجود دارد، آن است که هر شخص صرفا تا یک سوم اموال خود را برای بعد از مرگ خود، می تواند وصیت کرده و وصیت مازاد بر ثلث اموال، بدون تنفیذ و اجازه وراث، باطل می باشد. اما گاهی برخی از اشخاص ، تمایل داشته تا بخش بیشتری از اموال خود را به یکی از وراث خود وصیت نموده و در عین حال، به واسطه خطر باطل شدن وصیت مازاد بر ثلث ، در زمان بعد از مرگ خود نیز مواجه نشوند. راه حل قانونی در این زمینه، صلح عمری می باشد ؛ به ویژه ، صلح عمری برای فرزند ، کاربرد فراوانی دارد .

قرارداد صلح عمری، یک قرارداد خاص با قواعدی خاص است که طی آن، مالک یک ملک، مالکیت ملک خود را از طریق قراردادی به نام صلح به شخص دیگری منتقل می نماید؛ با این توضیح که :

اولا، مالک، شرط می کند تا زمانی که زنده است ، منافع ملک متعلق به خود او بوده، بنابراین خود وی از منافع استفاده کرده و طرف مقابل، حق بیرون کردن او را از ملک نداشته باشد.

ثانیا، بعد از فوت مالک یا همان مصالح ( کسی که ملک خود را به صلح می دهد ) ، صلح کامل شده و متصالح ( کسی که صلح به نفع او شده است )، علاوه بر عین، مالک منافع مال نیز شده و بتواند از آن استفاده کند.

به عنوان مثال، پدری خانه خود را طی یک قرارداد رسمی به صورت صلح عمری به فرزند خود منتقل می کند . از آنجا که پدر به فرند خود، اطمینان صد در صد نداشته و نگران است که مبادا فرزند، پیش از فوت پدر، وی را از خانه بیرون کند، در این قرارداد شرط می کند که تا زمانی که زنده است، منافع برای خود وی بوده و بتواند از منافع ملک خود استفاده کند ؛ هم چنین، برای اینکه مشکلی برای مالکیت فرزند در مرحله بعد از فوت پدر ایجاد نشود، شرط می کند که بعد از فوت او عین ملک و منافع آن به طور کامل متعلق به فرزندش باشد .

در بخش قبل، در مورد مفهوم صلح عمری صحبت کرده و توضیح دادیم که قرارداد صلح عمری، قراردادی است که طی آن، مالک یک ملک، مالکیت ملک خود را از طریق قراردادی به نام صلح به شخص دیگری منتقل می نماید؛ با این شرط که: اولا مصالح، تا زمانی که زنده است، مالک منافع ملک متعلق به خود او بوده؛ ثانیا، بعد از فوت مالک، صلح کامل شده و متصالح علاوه بر عین، مالک منافع مال نیز شده و بتواند از آن استفاده کند. اکنون در این بخش، به توضیح مزایای صلح عمری پرداخته که شامل موارد زیر می باشد:

طبق قانون، افراد می توانند برای تعیین تکلیف اموالشان بعد از فوت، وصیت نامه تنظیم کنند . محدودیتی که در این رابطه وجود دارد آن است که هر شخص صرفا تا یک سوم اموال خود را برای بعد از مرگ خود، می تواند وصیت کرده و وصیت مازاد بر ثلث اموال، بدون تنفیذ و اجازه وراث، باطل می باشد. بنابراین از مهم ترین مزایای صلح عمری، می توان به این نکته اشاره نمود که با انعقاد صلح عمری، مالک می تواند برای اموالش در زمانی که در قید حیات است، تعیین تکلیف کرده و آن را به نظر وراث و بعد از فوت خود واگذار نکند.

مزیت دیگر از مزایای صلح عمری، آن است که از آنجا که قرارداد انتقال ملک در قالب صلح انجام گرفته، میزان مالیات انتقال آن در مقایسه با قرارداد بیع یا همان قرارداد خرید و فروش و مالیات بر ارث، بسیار کم تر می باشد.

یکی دیگر از مزایای صلح عمری، آن است که در این قرارداد، در عین حال که مالک، مالکیت عین ملک خود را به طور کامل به متصالح منتقل می نماید، مالکیت منافع ملک را برای خود نگه داشته و بنابراین می تواند بدون واهمه از بیرون شدن از ملک توسط متصالح، تا پایان عمر و با خیال راحت در ملک انتقال داده شده، سکونت و زندگی نماید.

پایان بخش اول

با تشکر از وب سایت ارزنده هیوا لا